Trigger Based - Khi cuộc sống của bạn đang bị điều khiển mà không nhận ra
bạn sẽ thấy mình ở trong này
Trigger-Based là gì?
Trigger-based có thể hiểu đơn giản là lối sống bị dẫn dắt bởi những phản ứng tự động mỗi khi ta bị “kích hoạt” bởi một điều gì đó – một lời nói, một sự kiện, một cảm giác, hay thậm chí một ánh nhìn.
Trigger ở đây là:
Sự kiện bên ngoài: Một email khẩn cấp, một feedback, có người rủ đi chơi, có người đặt câu hỏi, thông báo từ các ứng dụng điện thoại.
Cảm xúc, suy nghĩ nội tại
Thói quen hoặc môi trường: Điện thoại rung báo tin nhắn, mùi cà phê buổi sáng, hoặc một bài hát gợi lên ký ức.
Khi đó, ta không thật sự có ý thức, mà là phản ứng tự động: suy nghĩ nối tiếp suy nghĩ, giận, cảm xúc nối tiếp cảm xúc, tìm cách hành động nhanh, tìm vấn đề để xử lý, muốn nói ra liền, …
Ví dụ:
Ai đó nói bạn “không đủ giỏi”, và bạn lập tức lao vào chứng minh bằng công việc, đến mức kiệt sức.
Một người quan trọng không trả lời tin nhắn, và bạn chìm trong cảm giác bị bỏ rơi, rồi im lặng hay giận dữ.
Nhận được một lời khen thì lâng lâng cả ngày.
Đang làm việc, có tin nhắn tới thì lập tức mở app kiểm tra, trả lời lại.
Nghe tin gia đình gặp khó khăn thì lập dâng lên cảm giác muốn nỗ lực làm việc.
Sau một lần uống say thì hứa từ nay sẽ không nhậu nữa.
Ai đó chê thì lập tức mình lại, trách mình.
Cần một ly cafe/ trà sữa để tỉnh táo, có đà cho một ngày làm việc
…
Cảm giác quen không?
Bạn có đang sống theo kiểu trigger-based?
Hãy tự hỏi:
Bạn có thường xuyên cảm thấy bị điều khiển bởi cảm xúc, không rõ lý do?
Bạn hay hành động “ngay lập tức” khi có cảm giác khó chịu, không kiểm soát được?
Bạn thường xuyên thấy cạn năng lượng, mất phương hướng, dù đang “rất bận”?
Sau những hành động hoặc quyết định, bạn có thấy hối tiếc hoặc bối rối không hiểu sao mình lại làm vậy?
Nếu có, khả năng cao bạn đang sống trong cơ chế “trigger-based” – bị điều khiển bởi những phản ứng vô thức chứ không phải là lựa chọn có ý thức.
Và nếu có như vậy thì cũng đừng lo ngại, bởi vì: hầu hết chúng ta đều giống nhau. Khác biệt ở đây chỉ là mình có nhận ra và thừa nhận nó hay không mà thôi.
Lợi và hại của trigger based
Thực ra, về ngắn hạn phong cách trigger based giúp chúng ta:
Phản ứng nhanh trong các tình huống nguy cấp.
Là cách sinh tồn tự nhiên mà não bộ học được từ quá khứ.
Đôi khi tạo ra động lực nhanh chóng (chỉ là không bền vững).
Tuy nhiên, về dài hạn, việc liên tục biểu hiện phong cách sống này khiến cho chúng ta:
Thiếu chủ động vì bị phụ thuộc vào cảm hứng, cảm xúc đến từ các tác nhân khác. Hoặc nói cách khác, mình bị phụ thuộc vào các tác nhân này.
Thiếu đi sự ổn định, bền bỉ. (Nhiều khi vì vậy mà chúng ta dán nhãn mình là người thiếu kiên trì, thiếu động lực).
Mệt mỏi về tinh thần: vì cơ thể, tinh thần của bạn phải liên tục phản ứng với các yếu tố kích hoạt, “mood” lên xuống đột ngột. Khi hết yếu tố kích hoạt thì cơ thể và tinh thần của bạn sẽ xìu xuống rất nhanh.
Hành động thiếu phẩm chất: vì phản ứng nhanh dựa trên sự thúc đẩy từ yếu tố kích hoạt nên hành động của bạn dù có thể tạo ra kết quả tức thời nhưng lại gây ra đỗ vỡ, đặc biệt là với các mối quan hệ người vs người, với trong chính bản thân bạn.
Lãng phí thời gian & công sức. Nếu bạn để ý lại một ngày của mình thì sẽ thấy: có rất nhiều động tác cơ thể, lời nói, suy nghĩ, hành động mà mình không cần thiết phải thể hiện ra vì chúng rất là “non-sense” aka vô nghĩa.
Giảm sự nhạy bén trong cảm thụ cuộc sống. Càng này các yếu tố triggers phải càng “nặng đô” hơn thì mới “đẩy” được mood của bạn. Giống như việc ăn cay: mới ăn cho chút ớt thì bạn đã thấy cay nhưng giờ đây, chút ớt đó không còn đủ để kích thích vị giác của bạn. Bạn buộc phải tăng số lượng ớt lên mới đạt được chất lượng độ cay như ý. Vậy nên, drama sẽ kích thích sự chú ý của chúng ta hơn là một đám mây trắng trôi trên bầu trời xanh.
Sự trống rỗng. Khi không có các triggers trong tay (điện thoại, bạn bè, deadline, feedback, lời mời, …) bạn sẽ thấy khó để chọn làm gì tiếp theo, trống rỗng, không biết bám vào đâu. Vì não bộ của bạn đã quen với mô thức là phải có “chỉ dẫn” để làm rồi.
Khó ngủ, khó tận hưởng, khó yên bình, khó vững chãi. Trigger-based dẫn đến sự gia tăng liên tục của hormone cortisol và adrenaline. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng sức khỏe. Có thể biểu hiện ra như: đau mỏi cổ vai gáy, đau dạ dày, nhức đầu, chán ăn, khó ngủ. Xa hơn thì có thể tới việc tăng mỡ bụng, giảm trí nhớ, tiểu đường, suy giảm chức năng miễn dịch, trầm cảm, …
Rối loạn nhận thức: lâu dài hơn sẽ dẫn đến việc mất khả năng tập trung, suy nghĩ dài hạn, hoặc đưa ra quyết định sáng suốt.
Đọc đến đây, mong bạn cho mình chậm lại để hưởng thụ khoảnh khắc này cái đã. Đừng để mình chìm vào, cũng đừng cố kháng cự.
Mong bạn hiểu rằng: dù bạn có ý thức được hay không thì trigger based là một kiểu sống mà hầu như ai cũng đang ở trong đó.
Chỉ cần bắt đầu bằng sự nhận diện đơn thuần
Mọi người có thể tự hỏi mình bằng những câu hỏi:
Cái gì đang thúc đẩy mình thế?
Mình đang làm gì đấy?
Mình đang đi đâu đấy?
Cái gì vừa mới xảy ra vậy?
Cái gì đang xảy ra trong mình vậy?
…
Hỏi 01 câu/ lần thôi. Mục đích là để mình ý thức được hiện tại của chính mình.
Trước khi vội phản ứng với bất kỳ điều, hãy tập:
Chậm lại một nhịp
để cho mình được ý thức trọn vẹn điều gì đang diễn ra
Rồi cho mình lựa chọn
Chậm lại - Ý thức - Lựa chọn. Chỉ cần vậy thôi, nếu mọi người tập đều thì sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt.
Xa hơn, mọi người có thể tập nhận diện đơn thuần trong từng việc rất-rất-rất nhỏ mà mình làm. Như là:
Động tác: mở cửa, đi giày, đánh răng, đi lại, ngồi xuống, đứng lên, uống nước, …
Tư thế cơ thể: đi, đứng, nằm, ngồi.
Đối tượng mình tiếp xúc: cái cửa, đôi giày, cái xe, cái áo, cái vai của người đồng nghiệp, cái laptop, …
Nhận diện đơn thuần ở đây có nghĩa là đưa 100% sự chú tâm của mình vào động tác hoặc đối tượng đó.
Đó là sự khởi đầu cho một lối sống khác mang tên Flow Based.
Mọi người tập trước đi, thong thả Khánh sẽ chia sẻ thêm. Trong quá trình ứng dụng, nếu khó, chưa rõ, kẹt ở đâu, đừng ngại nhắn hỏi Khánh.
Chúc mọi người vui.