Lối sống Project-Based: cuộc chinh phục thành tựu hay vòng quay không hồi kết?
lý do mà bạn cứ muốn cầm lấy cái điện thoại để relax
Bài trước, Khánh có nói về Trigger Based, kiểu sống mà chúng ta thường biểu hiện mỗi ngày dựa trên việc phản ứng vô thức với các tác nhân bên ngoài. Kiểu sống này khiến mình ở thế bị động, tốn năng lượng và thiếu chất lượng.
Tuy nhiên, xen kẽ với Trigger Based thì có một lối sống mà chúng ta có sự chủ động để thực hiện nó. Đó là Project Based.
Lối sống Project Based: Một lối vận hành quen thuộc
Về mặt ý thức, đa số chúng ta sẽ sống theo kiểu "Project-Based", nghĩa là:
Có mục đích rõ ràng
Có kỳ vọng kết quả
Có khung thời gian cụ thể (bắt đầu, kết thúc, khoảng thời gian)
Có sự chuẩn bị, tìm hiểu, lên kế hoạch
Có hành động, thực thi
Ví dụ: hoàn thành to-do list trong ngày, cuộc hẹn với người quan trọng, cuộc họp, tổ chức một sự kiện, chạy một campaign, đạt một mục tiêu hữu hình (thu nhập, cân nặng, mua nhà, …).
Khi sống Project-Based, bạn cảm thấy mình đang "tiến về phía trước", đang "làm được việc", đang "tạo ra thành quả". Cảm giác này rất mạnh mẽ — và cũng rất dễ gây nghiện.
Nhìn rộng ra thì một ngày, một tuần, một tháng, một năm của chúng ta sẽ có nhiều “project” như vậy chạy liên tục, nối tiếp nhau. Chúng ta vừa là project manager, người thực thi, người nghiệm thu của những project đó.
Tuy nhiên, đó mới chỉ là những thứ đang được biểu hiện và có thể được nhìn thấy ở bề mặt.
Cốt lõi nằm ở năng lượng thúc đẩy
Câu hỏi là:
Ai giao cho bạn dự án đó?
Sao bạn lại quyết định bắt đầu dự án đó?
Cái gì khiến bạn đặt ra mục tiêu này, trong khoảng thời gian này, với nguồn lực như vậy?
Tại sao có những dự án bạn làm tới cùng, mà có dự án bạn lại không thể làm tới nơi tới chốn?
Nếu dừng lại và để ý, luôn có một “lực” lôi kéo, thúc đẩy bạn khởi sự, đặt mục tiêu, tính toán, suy nghĩ, lên kế hoạch, thực thi. Mà Inner Work hay gọi là năng lượng thúc đẩy.
Luôn có năng lượng thúc đẩy ở trong chúng ta từng giây từng phút. Nó khiến cho mình phải suy nghĩ, hành động, thậm chí khó ngồi yên một chỗ, chân tay phải động đậy, bận bịu.
Về mặt lợi lích, năng lượng thúc đẩy sẽ giúp chúng ta:
Có động lực, quyết tâm, ý chí
Tập trung cao độ, suy nghĩ ý tưởng, lên kế hoạch
Hành động, chinh phục
Hướng tới việc đạt được kết quả
Tuy vậy nếu chúng ta không có ý thức về nó, chúng ta không thể nắm bắt và điều hướng được các dòng năng lượng thúc đẩy này thì đó sẽ là một con dao 2 lưỡi.
Mặt trái của nó có thể là:
Năng lượng quá mức: khi năng lượng thúc đẩy quá mạnh, bạn dễ chìm vào Project, đánh mất khả năng hiện diện với cuộc sống hằng ngày, mất kết nối với thân-tâm.
Cạn kiệt: Khi năng lượng suy giảm, bạn dễ xìu xuống, mất động lực, trì hoãn, hoặc buộc phải "bơm" lại động lực bằng những cách không bền vững (stress, ép buộc, hoặc tìm Project mới vội vã).
Khi đó, chúng ta không còn là Project Leader hay Sponsor nữa mà đúng nghĩa chỉ là người thực thi trong Project đó thôi.
Và bởi vì cuộc sống là những project nối tiếp project nên chúng ta sẽ bị chìm vào:
Vòng quay không hồi kết
Một vòng quay không hồi kết có thể diễn ra ngày qua ngày, tuần qua tuần, tháng qua tháng, năm qua năm như sau:
Vòng lặp này lặp đi lặp lại, mỗi lần lại bào mòn thêm năng lượng sống, sự tự tin và chất lượng kết nối sâu sắc với bản thân.
Cho dù nguồn năng lượng này có thể là tích cực hay tiêu cực:
Tình thương, niềm đam mê, ước mơ, khát khao thể hiện bản thân, …
Nỗi sợ, sự bất an, sực tức giận, lo lắng, …
Bạn biết rằng năng lượng này đang ngấu nghiến mình nếu:
Buổi sáng khi chưa kịp mở mắt tỉnh dậy thì đầu của bạn đã đầy suy nghĩ về “dự án”.
Bạn đang ở “dự án” này nhưng đầu vẫn tràn bộ nhớ về “dự án” kia
Đã hết giờ làm việc, bạn ngồi ăn nhưng không có mặt được với bữa ăn và người ăn cùng mà đầu vẫn chạy, muốn ăn nhanh cho xong để còn làm tiếp.
Ngủ không yên giấc, không ngủ sớm được
Bạn không kiệt sức vì “chạy dự án” mà kiệt sức vì bị “dự án đè”.
Nên nhiều khi việc nghỉ ngơi cũng là một cái bẫy
Như một điều tất yếu, khi mệt thì chúng ta có nhu cầu nghỉ ngơi. Thậm chí là khát khao nghỉ ngơi.
Nhưng cái bẫy ở đây là: cơ thể & thói quen tinh thần của chúng ta đã bị nhuốm màu bởi năng lượng thúc đẩy. Vậy nên dù là nghỉ ngơi thì phẩm chất của sự nghỉ ngơi này cũng sẽ được điều phối năng lượng thúc đẩy.
Chúng ta sẽ rất khó để thực sự nghỉ ngơi, thay vào đó, chúng ta phải làm gì đó với thời gian “không chạy dự án” của mình.
Ví dụ: nằm trên sopha và xem video, nằm trên giường và lướt điện thoại, đi chơi, đi ăn uống, kiếm gì đó làm để relax, xem film cho tới khuya… Tóm lại thì vẫn là đốt và tốn thêm năng lượng.
Kết quả là: thời gian để nghỉ ngơi đã hết nhưng sức của chúng ta thì tốn thêm. Chúng ta sẽ quay lại dự án với một cơ thể mệt mỏi hơn, tinh thần kiệt quệ hơn.
Vòng lặp này diễn ra càng nhiều thì cái nhà kho tích trữ sức lực thể chất & tinh thần của bạn càng cạn kiệt. Ngày cái kho của mình trống thì cũng là ngày chúng ta “chạm đáy”.
Rồi sớm muộn thì chúng ta cũng quay trở lại mà thôi. Nhưng có 3 cái giá mà mình phải trả:
Tinh thần: mệt mỏi, khó khăn, mất tự tin, nghi ngờ, …
Thể chất: kiệt sức, đau ốm, bệnh nền
Quá trình phát triển nói chung: gập ghềnh, không ổn định khiến kết quả tới chậm hơn
Học cách nghỉ ngơi để được nghỉ ngơi
Đừng “làm thêm” khi nghỉ ngơi, đặc biệt là né cái bạn điện thoại ra hihi
Chịu chơi. Chơi đơn giản thôi: ngồi không, ngắm cảnh, vuốt lông con mèo, hưởng thụ mùi nến thơm, viết lách, nhìn mây trôi, hít thở thật chậm, đi bộ trọn từng bước chân
Sống trong từng việc nhỏ-rất-nhỏ: đánh răng, thay đồ, rửa chén, uống nước, bấm thang máy, soi gương, chải tóc, rửa tay, … Từng động tác mình chú tâm cho trọn vẹn, tận hưởng cảm giác, mùi hương, nhiệt độ, sức nặng, cử chỉ của mình, …
Những sự nghỉ ngơi này không tốn tiền, tốn công, tốn thời gian mà lại cho bạn được nguồn năng lượng nuôi dưỡng đều đặn mỗi ngày.
Nghệ thuật "quản lý dự án" với Inner Work
Nếu chỉ dựa vào ý chí và động lực, bạn sẽ mãi lặp lại vòng lặp kiệt sức. Như đã nói ở trên, vòng lặp này tới từ việc chúng ta không nhận diện, ý thức trọn vẹn và làm chủ được những năng lượng thúc đẩy bên trong mình.
Cốt lõi là sự ý thức & làm chủ của chúng ta với nó. Việc này rất đơn giản về mặt kỹ thuật, cụ thể như sau:
Trước khi bắt đầu “dự án”: pause lại và để ý xem trạng thái cơ thể mình đang ra sao?
Đừng vội vàng với câu 1, chậm lại, để ý trạng thái cơ thể mình cho trọn vẹn. Bạn sẽ thấy cơ thể mình lên tiếng, có thể là: chộn rộn ở vùng bụng, đau ở lồng ngực, căng ở vai, tay chân cuống quýt, …
Duy trì sự tiếp xúc của mình với vùng cơ thể đó bằng hơi thở chậm rãi
Bạn sẽ ý thức được cái gì đang diễn ra, cái gì đang thúc đẩy mình làm việc này?
Giờ là lúc bạn chọn. Bạn muốn gì tiếp theo?
Lặp đi lặp lại các bước này, đến một thời gian bạn sẽ tự động có thói quen và năng lực ý thức & làm chủ được những năng lượng thúc đẩy mình, thay vì để nó cuốn trôi mình đi.
Trong quá trình thực tập, nếu chỗ nào chưa rõ, khó khăn hãy nhắn mình. Tụi mình sẽ cùng nhau gỡ.
Chúc bạn vui!